Zgodnie z definicją Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu ból jest „przykrym i negatywnym wrażeniem zmysłowym i emocjonalnym, powstającym pod wpływem bodźców uszkadzających tkanki lub zagrażających ich uszkodzeniem”. Może on powstawać na skutek aktywacji tak zwanych receptorów bólowych — nocyceptorów (np. bóltowarzyszący urazom, ból brzucha, czy ból głowy) lub w wyniku modyfikacji ich właściwości (np. ból neuropatyczny). Każdy pacjent może odczuwać ból z różną intensywnością.
Skuteczne leczenie bólu powinno mieć charakter holistyczny i interdysycyplinarny, bazujący na wymienionych poniżej elementach:
1) właściwa ocena bólu:
- lokalizacja,
- czas trwania (ostry/przewlekły),
- rodzaj (korzeniowy/fantomowy/niedokrwienny/zapalny/rdzeniowy/wzgórzowy),
- przyczyna (ból migrenowy, kolka nerkowa, rwa kulszowa, ból nowotworowy),
- charakter (napadowy/stały/kłujący/rwący/tępy/piekący/pulsujący),
- stopień nasilenia (cecha subiektywna, możliwa do oceny za pomocą specjalistycznych skal wizualnych, werbalnych, czy numerycznych),
2) prowadzenie terapii farmakologicznej (z wykorzystaniem drabiny analgetycznej – dobranie odpowiedniego leku przeciwbólowego w zależności od stopnia natężenia bólu),
3) wdrożenie pozafarmakologicznych metod leczenia bólu (np. wykorzystanie masażu, fizjoterapii, rehabilitacji, muzykoterapii, zimnych okładów, stosowanie technik relaksacyjnych, blokady nerwów, neurolizy, elektrostymulacja).
Każda pielęgniarka w swojej codziennej pracy spotyka się z problemem występowania bólu u pacjenta. Z racji tego powinna ona posiadać odpowiednią wiedzę teoretyczną i praktyczną, która pozwoli jej właściwie ocenić ból, monitorować jego przebieg i wspólnie z lekarzem stosować skuteczną terapię przeciwbólową. Rolą pielęgniarki jestprzede wszystkim baczne obserwowanie pacjenta i ocena objawów, które mogą mieć związek z występowaniem dolegliwości u chorego, takich jak: brak apetytu, zaburzenia snu, zaparcia, czy osłabienie. Kolejnym zadaniem pielęgniarki jest właściwa edukacja pacjenta i jego rodziny, która pozwala na rozwianie obaw i wątpliwości związanych z leczeniem przeciwbólowym - szczególnie w przypadku stosowania leków opioidowych, powszechnie uważanych mylnie za narkotyczne i silnie uzależniające. Odpowiednio wyszkolona pielęgniarka korzysta w swojej pracy ze sprzętu pomocniczego i różnego rodzaju udogodnień (takich jak np. Ślizgi i podnośniki) pozwalających uchronić pacjenta przed niepotrzebnym narażeniem na czynniki wyzwalające ból, powstający w wyniku działań jatrogennych. Kluczowe jest również oddziaływanie personelu pielęgniarskiego na psychikę chorego, przede wszystkim redukcja lęku i osamotnienia, a także zapewnienie poczucia bezpieczeństwa. W przypadku braku możliwości całkowitego uśmierzenia bólu, szczególnie u pacjentów leczonych paliatywnie, należy pamiętać, że jego odpowiednia kontrola pozwala na zapewnienie choremu dobrej jakość życia.
Autor:
mgr piel. Magda Benauer specjalista piel. opieki paliatywnej
Powered by Froala Editor